Biuletyn Informacyjny Nr 3/2003

Komitet Redakcyjny w składzie: Andrzej Chwojnowski, Ludomira Granicka, Piotr Ładyżyński, Ewa Łukowska i Aleksander Sobieszek

Sprawy organizacyjne

Podczas zebrania Zarządu Głównego, które odbyło się w dniu 12 września b.r. w Gdańsku w trakcie XIII Konferencji "Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna" dyskutowano nad wieloma zagadnieniami o bardzo istotnym znaczeniu dla funkcjonowania naszego Towarzystwa.

Jednym z głównych wydarzeń było z pewnością przyjęcie w poczet członków PTIB grupy jedenastu osób. Deklaracje zastały nadesłane przez następujące osoby:

• Mgr Małgorzata Fereniec, IBIB PAN
• Mgr inż. Arkadiusz Hulewicz , Instytut Elektroniki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej
• Dr Paweł Kałużny, IBIB PAN
• Mgr inż. Zbigniew Krawecki , Instytut Elektroniki i Telekomunikacji Politechniki Poznańskiej
• Mgr inż. Tomasz Kupka , Instytut Techniki i Aparatury w Zabrzu
• Mgr inż. Bogusław Piętka, IBIB PAN
• Mgr inż. Angelika Skóra, IBIB PAN
• Mgr inż. Łukasz Witkowski, IBIB PAN

Witamy w naszym Towarzystwie!

Innym wydarzeniem był wybór zwycięzcy konkursu na najlepszą pracę młodego badacza, prezentowaną podczas XIII Krajowej Konferencji Naukowej "Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna". Wybór był bardzo trudny z uwagi na wysoki poziom nadesłanych na konkurs prac. Po wnikliwej analizie i dyskusji zwycięzcą konkursu został Artur Lorens, pierwszy autor pracy pt. "Obiektywna metoda wyznaczania skuteczności systemów implantów ślimakowych". Wyróżniono ponadto autorów trzech innych prac. Byli nimi:

• Marcin Hryciuk, pierwszy autor pracy pt.: "Sformułowanie zagadnienia odwrotnego tomografii termicznej dla diagnostyki oparzeń"
• Tomasz Kret, pierwszy autor pracy pt.: "Analiza ultradźwiękowych sygnałów dopplerowskich aktywności ruchowej płodu w środowisku LabVIEW"
• Tomasz Kupka, pierwszy autor pracy pt.: "Analiza cykli pracy serca płodu na podstawie sygnału dopplerowskiego echa".

Nagrodę i dyplomy wręczył laureatom Prezes PTIB, prof. R. Maniewski podczas towarzyskiego spotkania uczestników Konferencji. Do gratulacji z okazji zwycięstwa i wyróżnień przyłączają się w tym miejscu członkowie Komitetu Redakcyjnego Biuletynu.

Sprawozdanie z XIII Konferencji stanowi kolejny punkt naszego Biuletynu.

Sekretarz Zarządu Głównego PTIB
Doc. dr Aleksander Sobieszek

XIII Krajowa Konferencja Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna

W dniach 10 - 13 września 2003 roku odbyła się w Gdańsku XIII Krajowa Konferencja Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna, zorganizowana przez Polskie Towarzystwo Inżynierii Biomedycznej (PTIB). Tradycyjnie odbyła się ona pod patronatem Komitetu Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN (KBiIB PAN); gościny po raz trzeci udzieliła Politechnika Gdańska, a w szczególności pełniąca funkcję gospodarza Katedra Inżynierii Biomedycznej (KIB).

Konferencję otwierali i jej przewodniczyli profesorowie Maciej Nałęcz, przewodniczący KBiIB PAN i jako zastępcy Roman Maniewski, prezes PTIB i Antoni Nowakowski, kierownik KIB, który bezpośrednio odpowiadał za sprawy organizacyjne. Uroczyste otwarcie konferencji odbyło się 11 września o godzinie 9-tej rano, z udziałem oficjalnych gości reprezentujących region i gospodarza, Politechnikę Gdańską. Po słowie wstępnym profesorów Nałęcza i Nowakowskiego głos zabrali kolejno oficjalni goście. Należy w tym miejscu podkreślić współudział wielu stowarzyszeń naukowych w przygotowaniu konferencji; wymieniając tylko najaktywniejsze w obecnej XIII Konferencji były to: Polskie Towarzystwo Techniki Sensorowej, Polskie Towarzystwo Biomechaniki, Polskie Towarzystwo Fizyki Medycznej, Polskie Towarzystwo Sieci Neuronowych, Polskie Towarzystwo Przetwarzania Obrazów, Polskie Towarzystwo Medycyny Nuklearnej, Polish Chapter SPIE, Polski Komitet Inżynierii Biomedycznej SEP i inne. Prezesi wymienionych towarzystw zaszczycili konferencję swoją obecnością biorąc udział w uroczystości oficjalnego otwarcia i prezentując wkład poszczególnych towarzystw w dziedzinę biocybernetyki i inżynierii biomedycznej.

Pojawiła się więc nowa jakość w postaci integracji prawie wszystkich towarzystw naukowych skupiających swe zainteresowania wokół szeroko pojętej dziedziny inżynierii biomedycznej. Taka integracja środowiska naukowego jest konsekwencją wcześniejszego włączenia się tych organizacji do tworzenia fundamentalnego dzieła, jakim jest 9-cio tomowa monografia Biocybernetyka i Inżynieria Biomedyczna 2000, której ostatnie tomy ukazują się właśnie teraz. Ten fakt jest godny szczególnego podkreślenia, gdyż świadczy o wadze tej szybko rozwijającej się dziedziny nauki i praktyki inżynierskiej. Należy głośno zwracać uwagę społeczeństwu, całej opinii publicznej, że jest to jedna z najważniejszych dziedzin rozwojowych XXI wieku; uzmysławiać decydentom politycznym, że tę dziedzinę warto wspierać, bo tu są nasze wyśmienite kadry naukowe i techniczne, bo w tej dziedzinie znajdują się nisze, w których możemy konkurować z najlepszymi na świecie, bo tu mogą rozwijać się nasze małe i średnie przedsiębiorstwa wysokich technologii stając do konkurencji na najwyższym poziomie światowym!

Relacjonując chronologicznie przebieg konferencji warto podkreślić, że w jej formule po raz pierwszy pojawiła się szkoła, zorganizowana 10 września 2003, która poprzedzała zasadnicze obrady konferencji. Sądzimy, że kontynuacja organizacji takich szkół może stać się ważnym elementem kształcenia młodych kadr naukowych. Tym razem tematem były Metody woltamperometryczne i elektroimpedancyjne w zastosowaniach biomedycznych. Bardzo ciekawe były wykłady dr Teresy Zajt, prof. Tadeusza Pałko z komentarzami dr Włodzimierza Walichnowskiego, dr Jerzego Wtorka i dr Grzegorza Lentki. Szkołę kończyły warsztaty praktyczne, na których zgromadzono najnowszy sprzęt do badań woltamperometrycznych, spektroskopy i modele tomografów elektroimpedancyjnych, w celu ilustracji wcześniejszych rozważań teoretycznych.

Sama konferencja rozpoczęła się tego samego dnia co szkoła, wspólnym spotkaniem w bufecie na Wydziale Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki PG, gdzie w sympatycznej atmosferze przy lampce wina odnowione zostały stare przyjaźnie jak i nawiązane nowe. Miejsce to było ważnym punktem nieformalnych spotkań w trakcie konferencji, gdyż uczestnicy chętnie się tam gromadzili w czasie przerw na obiady i kawy (z ciepłymi ciasteczkami, które rozchodziły się szybciej od przysłowiowych "bułeczek").

Pozostając w kręgu imprez towarzyszących warto wspomnieć bardzo udany czwartkowy wieczór w starym Gdańsku, gdzie obok urokliwych spacerów uliczkami wspaniale odrestaurowanej gdańskiej starówki w pamięci uczestników na długo pozostanie wspomnienie o spotkaniu w restauracji Palowa w Ratuszu Miasta Gdańska, gdzie spotkaniu przy obficie zaopatrzonym stole towarzyszył koncert fortepianowy muzyki lekkiej i przyjemnej. Niektórzy uczestnicy konferencji byli ciekawi nazwy restauracji. Pochodzi ona z okresu świetności średniowiecznego grodu, kiedy to opłata portowa zależała od ilości pali przy nabrzeżu portowym, do których cumowane były statki wypełnione towarem. Opłaty, tzw. palowe, pobierane były właśnie w sali, gdzie teraz gościli uczestnicy konferencji.

Na konferencji wygłoszono 6 niezwykle interesujących referatów plenarnych sumujących stan wiedzy w wybranych dziedzinach inżynierii biomedycznej. Wystąpili: prof. Andrzej Weryński - "Techniczne metody wspomagania lub zastępowania narządów wewnętrznych: sukces "sztucznej nerki" i wyzwania przyszłości"; prof. Romuald Będziński - "Metody doświadczalne i numeryczne w biomechanice"; prof. Władysław Torbicz - "Nowoczesne bioczujniki w diagnostyce biochemicznej"; prof. Ryszard Tadeusiewicz - "Przetwarzanie, analiza, rozpoznawanie oraz automatyczne rozumienie obrazów medycznych"; dr Adam Zapaśnik - "Wielorzędowa tomografia komputerowa w diagnostyce czynnościowej serca"; prof. Andrzej Czyżewski - "Zastosowania inżynierii dźwięku i obrazu w biomedycynie".

Konferencja była bardzo liczna; uczestniczyło w niej ponad 200 specjalistów ze wszystkich ośrodków liczących się w Polsce w dziedzinie inżynierii biomedycznej. Na 27-miu specjalistycznych sesjach zaprezentowano nieomal 200 prac autorstwa lub współautorstwa ponad 320 osób. Prace były prezentowane w następujących grupach tematycznych: referaty plenarne - 6, Biosystemy i Sztuczne Narządy - 19, Metody Matematyczne - 21, Biomechanika - 12, Telemedycyna i Teleinformatyka - 8, Problemy Kardiologiczne - 20, Słuch i Mowa - 7, Metody Badania Mózgu - 8, Metody Bioimpedancyjne (w tym szkoła) - 14, Obrazowanie - 17, Metody Optyczne - 17, Biopomiary - 17, Metody Ultradźwiękowe - 7, Biofizyka - 17. Nazwy tu występujące mają charakter umowny, gdyż niektóre prace dotyczyły zagadnień interdyscyplinarnych, a jedynie ze względów organizacyjnych trzeba było zdecydować się na kwalifikację pracy do określonej grupy.

Obrady odbywały się w trzech równoległych sesjach, a każdy referent miał do dyspozycji 15 minut na zaprezentowanie wyników prac. Należy podkreślić bardzo żywą atmosferę i wysoki poziom dyskusji merytorycznych. Ponadto odbyły się dwie dyskusje okrągłego stołu. W czwartek dyskusja Kształcenie w Inżynierii Biomedycznej zakończyła się jednoznaczną konkluzją o konieczności wsparcia działań podejmowanych w tym zakresie przez uczelnie wyższe, w tym niedawnej inicjatywy AGH. Prof. R. Będziński zadeklarował dalsze formalne poprowadzenie akcji promocyjnej takich studiów. W piątek dyskusja okrągłego stołu toczyła się wokół tematyki ERA w FP VI - eHealth w V i VI Programie Badań i Rozwoju Unii Europejskiej. Odpowiednie materiały promocyjne przygotowali dr L. Chmielewski, reprezentujący KPK i Panie L. Gajek i I. Rakowska, z mieszczącego się w Politechnice Gdańskiej Punktu Regionalnego. Należy podkreślić, że udział w programie badań Unii Europejskiej jest ważnym elementem wspierania ośrodków naukowych i bez niego trudno będzie pozyskać znaczące środki na badania.

W piątek, po zakończeniu dyskusji, wszyscy uczestnicy konferencji zostali przewiezieni do ZOO w Oliwie, gdzie do późnego wieczora bawiono się w tej niezwykłej scenerii. Było ognisko i duży wybór napitków, ryb i mięsiw, w tym pieczony dzik, jak i wiele dodatków w postaci pieczywa ze smalcem, czy sałatek jarzynowych. Czas umilały występy zespołu szantowego, który wprowadził prawdziwie morski nastrój. Młodzi szybko się rozbawili i roztańczyli. Imprezę w praktyce zamknął jeden z jej uczestników, dr Z. Nawrat, ze Śląska, który ad hoc wystąpił z własnym repertuarem wokalnym, biegle władając gitarą jednego z artystów.

Najważniejszym momentem tego wieczoru było wręczenie przez prof. R. Maniewskiego nagród przyznanych przez Zarząd PTIB za wyróżniające się prace młodych naukowców. Pierwszą nagrodę i symboliczną kwotę 1000 zł otrzymał dr Artur Lorens za pracę Obiektywna metoda wyznaczania skuteczności implantów ślimakowych, wykonaną pod kierunkiem profesorów A. Czyżewskiego i H. Skarżyńskiego w ramach obronionej już rozprawy doktorskiej. Ponadto dyplomy wyróżnień otrzymali: mgr. inż. Tomasz Kret za pracę pt.: "Analiza ultradźwiękowych sygnałów dopplerowskich aktywności ruchowej płodu w środowisku LabVIEW", wykonaną pod opieką dr hab. K. Kałużyńskiego; mgr inż. Marcin Hryciuk za pracę "Sformułowanie zagadnienia odwrotnego tomografii termicznej dla diagnostyki oparzeń", wykonaną pod kierunkiem prof. A. Nowakowskiego; oraz mgr. inż. Tomasz Kupka za pracę pt.: "Analiza cykli pracy serca płodu na podstawie sygnału dopplerowskiego echa", zrealizowaną w ITAM w Zabrzu - dyrektor dr A. Gacek.

Uczestnicy konferencji otrzymali starannie wydane materiały w postaci dwóch obszernych tomów: I - Biosystemy, II - Biopomary; w sumie ponad 1200 stron tekstu, oraz CD z ich wersją elektroniczną, wraz z materiałami szkoły. Dodatkowo, ci którzy przygotowali i dostarczyli przed konferencją prezentacje w formacie Power Point, znaleźli na swoich krążkach komplet takich wystąpień. Ponadto wszyscy otrzymali dwie monografie: T.Zajt, Metody woltamperometryczne i elekrochemiczna spektroskopia impedancyjna, oraz A. Nowakowski, M. Kaczmarek, M. Hryciuk, J. Rumiński, Postępy termografii - aplikacje medyczne. Na tym nie koniec, gdyż wybrane prace zostaną opublikowane w: Biocybernetics and Biomedical Engineering, w co najmniej dwóch zeszytach tego wydawnictwa; Proc. SPIE, w którym zmieści się wiele wystąpień dotyczących metod optycznych, czujników pomiarowych, obrazowania w medycynie; wydany zostanie także specjalny zeszyt TASK Quarterly z pracami z zakresu zastosowań metod matematycznych. Należy jednak wyraźnie podkreślić, że zgłoszone do druku prace muszą spełniać kryteria wydawnicze, a nasza inicjatywa miała głównie charakter promocyjny, mobilizujący środowisko do porządnego "sprzedania" swoich osiągnięć naukowych.

Konferencja zakończyła się po obiedzie, w sobotę, 13 września. Podsumowując, podziękowano wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji obrad jak i wszelkich imprez. W szczególności podkreślano profesjonalizm zarówno na etapie przygotowań, jak i w trakcie trwania konferencji, czego świadectwem była atrakcyjna strona domowa konferencji http://www.kbib.gda.pl, gdzie wciąż można znaleźć wiele interesujących informacji i galerię fotografii z przebiegu obrad. Organizatorzy z kolei życzyli, by wspomnienia o konferencji pozostały na długo w pamięci jej uczestników. Życzenia te chyba się spełniły, gdyż już po konferencji wpłynęło wiele listów z podziękowaniami indywidualnymi za świetną organizację i wysoki poziom merytoryczny wszystkich obrad i imprez. Jako organizatorzy oczywiście wiemy, że nie obyło się bez drobnych "wpadek", ale po udanej imprezie nie będziemy ich rozpamiętywać; doświadczenia z nich wynikające posłużą natomiast do poprawy organizacji kolejnej konferencji.

Wrażeniami z konferencji nieskromnie podzielił się odpowiedzialny za jej organizację Antoni Nowakowski, który niniejszym składa gorące podziękowania Wszystkim, którzy przyczynili się do jej organizacji i sprawnego przebiegu!

Prof. dr hab. Antoni Nowakowski

Wykaz konferencji naukowych związanych z biocybernetyką i inżynierią biomedyczną można znaleźć na stronie PTIB.